تعتبر دولة قطر شبه جزيرة، وتمثل تفرع من شبه الجزيرة العربية الشرقية. تبلغ مساحتها 11581 كم مربع، وبساحل يبلغ طوله 56 كم، وبحدود برية يبلغ طولها 60 كم مع المملكة العربية السعودية وبحدود بحرية في الخليج العربي مع البحرين وإيران والإمارات العربية المتحدة.
من الناحية المناخية، تُعرّف قطر بأنها صحراء حارة شديدة الجفاف كما يبين مؤشر الجفاف فيها البالغ 0.03. وهذه النتيجة هي من 1 كحد أقصى، تشير إلى انخفاض هطول الأمطار (76.3 مم سنويًا) وإرتفاع معدلات التبخر (6 مم في المتوسط يوميًا) ، بالإضافة إلى درجات حرارة عالية يمكن أن تصل إلى أكثر من 50 درجة مئوية في فصل الصيف. كذلك تسهم عواصف الشمال الرملية في إرتفاع معدلات التبخر. وهناك خاصية أُخرى تميز هذه البلد الصحراوية، إذ يصل الإشعاع الأُفقي العالمي إلى مستوى مرتفع بإجمالي سنوي قدره 2020 كيلو واط / متر مربع، مقارنة بـ 1000 كيلو واط / م2 في شمال الدنمارك على سبيل المثال. وبشكل عام، يتم تقسيم البلاد من حيث معدل هطول الأمطار والإشعاع الأفقي العالمي إلى منطقتين: شمالية وجنوبية، حيث تكون أعلى في الشمال، في حين أن سلسلة التلال الصخرية على طول الخط القطري لدولة قطر تقسم البلاد إلى الشرق والغرب.
ومن الناحية الجيولوجية، تعتبر قطر، شأنها شأن جميع الصحارى العربية، على أنها نوع من أرصفة الكاربونات الدرعية، حيث تحيط بجبالها القديمة أو تلالها سهول منجرفة منحدرة ورمال حملتها الرياح. يعد التركيب الجيولوجي أحد المحددات المهمة جدًا لأشكال الأرض أو النظم البيئية التي تتشكل على سطح الأرض وترسم المشهد الطبيعي بإستخدام لوح من الألوان السوداء والبنية والأبيض والأخضر والأصفر وحتى الوردي والأرجواني. في المقابل، يأوي كل نظام بيئي مجتمعًا متميزًا من الكائنات الحية المهاجرة أو المقيمة، والتي تتشارك في مجموعة من التكيفات السلوكية والفسيولوجية من أجل الحياة في الصحراء المتقلبة. وبشكل عام ، تتبع الحياة الأمطار، مما يعطي الصحراء مظهرًا مختلفًا تمامًا مع المساحات الخضراء المزدهرة والنشاط الصاخب لحديثي الولادة في فصل الشتاء، وبالنقيض مع تشققات الأرض بنية اللون والنشاط النهاري المحدود في فصل الصيف.
وعلى مقطع من شرق قطر الممتد غربًا، تُتاخم الكثبان الرملية الساحل، متبوعة بسلسلة من المناطق الصحراوية الصخرية المرتفعة بالتناوب مع الأودية المنخفضة (الوديان) والروضات والجويات التي تنتهي بتلال صخرية تحاذي الساحل نحو الغرب. وبالطبع، فحدود هذه النظم البيئية ليست محددة بشكل مباشر، ويمكن مشاهدة أنماط مختلفة حسب الموقع.
© A. D. Chatziefthimiou
المصادر:
Batanouny KH, 1981
Whitford W, 2001
Edgell HS, 2006
Norton J et al, 2008
Leblanc J, 2013
Luscinia svecica
Emberiza rustica
Buteo buteo vulpinus
Falco amurensis
Falco (penegrinus) pelegrinoides
Falco cherrug
Hypocolius ampelinus
Elanus caeruleus
Calandrella branchdatyla
Callendrella rufescens
Asio otus
Anthus (novaeseelandiae) richardi
Anthus spinoletta
Erithacus rubecula
Accipiter brevipes
Sturnus vulgaris
Saxicola rubicola
Ciconia nigra
Turdus ruficollis
Neophron percnopterus
Iduna rama
Oenanthe deserti
Oenanthe lugens
Oenanthe xanthoprymna
Struthio camelus camelus
Gymnoris xanthocollis
Acrocephalus agricola
Grus grus
Rodospiza obsoleta
Anas platyrhynchos
Phylloscopus inornatus
Mycteria ibis
Oenanthe leucopyga
Remiz pendulinus
Oenanthe chrysopygia
Recurvirostra avosetta
Streptopelia turtur
Coracias garrulus
Egrets and Heronsta alba
Oenanthe picata
Cursorius cursor
Athene noctua
Saxicola rubetra
Ptyonoprogne (fuligula) obsolete
Upupa epops
Bubo ascalaphus
Falco peregrinus
Otus scops
Accipiter nisus
Oenanthe monacha
Galerida cristata
Jynx torquilla
Bubulacus ibis
Falco subbuteo
Plegadis falcinellus
Buteo rufinus
Circus pygargus
Ptyonoprogne rupestris
Hirundo rustica
Pernis apivorus
Lanius isabellinus
Lanius collurio
Carduelis spinus
Turdus merula
Phylloscopus collybita
Falco tinnunculus
Glareola pratincola
Lanius vittatus
Oenanthe albonigra
Turdus atrogularis
Sylvia mytacea
Phylloscopus neglectus
Otus brucei
Anthus campestris
Coracias benghalensis
Aquila pennata
Ammomanes deserti
Asio flammeus
Anthus pratensis
Streptopelia decaocto
Falco biarmicus
Sylvia atricapilla
Emberiza caesia
Alaemon alaudipes
Carpodacus erythrinus
Oriolus oriolus
Turdus torquatus
Oenanthe pleschanka
Milvus migrans
Alauda arvensis
Motacilla cinerea
Acrocephalus scripaceus
Pastor roseus
Monticola solitarius
Tyto alba
Sylvia crassirostris
Chlamydotis macqueenii
Ciconia ciconia
Emberiza (cineracea )semenowi
Emberiza melanocephala
Glareola nordmanni
Aquila clanga
Bucanetes githagineus
Emberiza cineracea
Saxicola caprata
Motacilla flava
Oenanthe isabellina
Ficedula semitorquata
Falco concolor
Ficedula parva
Gallinago gallinago
Aquila heliaca
Lanius minor
Lanius nubicus
Lymnocryptes minimus
Milvus (migrans) lineatus
Sylvia barin
Luscinia luscinia
Motacilla citreola
Melanocorypha bimaculata
Anser anser
Iduna pallida
Tachymarptis melba
Caprimulgus aegyptius
Apus apus
Phylloscopus humei
Cuculus canorus
Apus pallidus
Phylloscopus sibilatrix
Oxylophus jacobinus
Francolinus pondicerianus
Hippolais icterina
Emberiza calandra
Threskiornis aethiopicus
Psittacula krameri
Pterocles exustus
Eudynamys scolopaceus
Psittacula eupatria
Pycnonotus leucotis
Pycnonotus cafer
Locustella naevia
Acridotheres tristis
Pandion haliaetus
Lanchura malabarica
Emberiza striolata
Fringilla coelebs
Falco columbarius
Pavo cristatus
Ploceus manyar
Circus aeruginosus
Gallinula chloropus
Carpospiza brachydactyla
Merops persicus
Passer hispaniolensis
Merops apiaster
Passer domesticus
Corvus splendens
Lucinia (megarhynchos) golzii
Turdus philomelos
Caprimulgus europaeus
Sylvia nana
Acrocephalus stentoreus
Prinia gracilis
Anthus trivialis
Columba livia
Cercotrichas galactotes
Oena capensis
Luscinia megarhynchos
Spilopelia senegalensis
Irania gutturalis
Cecropis daurica
Delichon urbicum
Clamator glandarius
Riparia riparia
Eremopterix nigriceps
Lanius senator
Anthus cervinus
Sylvia nisoria
Lanius (meridionalis)pallidirostris
Sylvia communis
Sylvia althaea
Cercotrichas podobe
Phylloscopus trochilus
Muscicapa striata
Phoenicurus ochruros
Oenanthe oenanthe
Oenanthe finschii
Oenanthe (hispanica) melanoleuca
Sylvia curruca
Phoenicurus phoenicurus
Saxicola maurus
Circus macrourus
Monticola saxatilis
Emberiza hortulana
Ammomanes cincturus
Acrocephalus arundinaceus
Acrocephalus schoenobaenus
Hippolais languida
Circaetus gallicus
Circus cyaneus
Lanius (isabellinus) phoenicuroides
Falco naumanni
Aquila nipalensis
Lanius meridionalis
Coturnix coturnix
Motacilla alba
Phoenicurus erythronotus
Locustella lusciniodes
Acrocephalus palustris
Sylvia minula
Oryx leucoryx
Gerbillus nanus
Rattus rattus
Rattus norvegicus
Gerbillus cheesmani
Lepus capensis
Paraechinus aethiopicus
Otonycteris hemprichi
Mellivora capensis
Mus musculus
Jaculus jaculus
Taphozous nudiventris
Vulpes vulpes arabica
Vulpes rueppellii sabaea
Felis margarita harrisoni
Gazella subgutturosa marica
Meriones crassus
Asellia tridens
Camelus dromedarius
Canis aureus
Felis silvestris
Coranus aegyptius
Cheirodes (Histiaea) asperulus
Gonocephalum (Gonocephalum) besnardi
Junonia [= Precis] orithya
Cheirodes (Pseudanemia) brevicollis
Oxycara (Oxycara) buettikeri
Campalita olivieri
Centorus (Centorus) csikii ssp. bagdadensis
Platypleura arabica
Phyllocnistis citrella
Gonocephalum (Gonocephalum) consobrinum
Agrius convolvuli
Hallodapus costae
Utetheisa lotrix ssp. Lepida
Diaphania indica
Apentanodes arabicus
Prionotheca coronata ssp. ovalis
Blaps kollarii
Oryctes (Rykanoryctes) elegans
Dilamus (Dilamus) arabicus
Leucinodes orboralis
Erodius (Eodirosis) sauditus
Falsocatomulus euphraticus
Morphacris fasciata
Phaiogramma faustinata
Pyrrhocoris apterus
Sphodromantis viridis
Chrysopela CF. Carnea
Spilostethus pandurus
Gryllotalba gryllotalba
Oxycara (Symphoxycara) hansbremeri
Spoladea recurvalis
Acrotylus insubricus
Thriptera kraatzi
Jebusaea hammerschmidti
Latheticus oryzae
Acrotylus longipes
Prodilamus mandli
Eremiaphila sp.
Microdera (Tentyrodera) marginata ssp. deserticola
Tenebrio molitor
Calliardia n. sp.
Stenohippus mundus
Hybosorus illigeri
Vanessa [=Cynthia] cardui
Paraplatyope arabica ssp. arabica
Gonocephalum (Gonocephalum) patruele
Lampides boeticus
Penthicus (Penthicus) oblongopunctatus
Phtora apicilaevis
Pimelia (Pimelia) arabica
Anaphaeis aurota
Macrosiphum euphorbiae
Prochroma (Oxypistoma) bucculenta
Gonocephalum (Gonocephalum) prolixum
Proscheimus arabicus
Aiolopus puissanti
Mesostena (Mesostena) puncticollis
Opatroides punctulatus
Hyperops (Belutschistanops) pygmea ssp. arabica
Tentyrina palmeri ssp. thomasi
Rhynchophorus ferrugineus
Tribolium castaneum
Cheirodes (Cheirodes) sardous
Liorhyssus hyalinus
Gonocephalum (Gonocephalum) setulosum
Sitona (Sitona) ocellatus
Nemausus sordidatus
Earias vittella
Mocis frugalis
Hemianax ephippiger
Blepharopsis mendica
Trachyderma parvicollis
Opatroides vicinus
Hyles lineata
Zophosis (Septentriophosis) complanata
Coccinella (Coccinella) septempunctata
Diplacodes lefbvrei
Musca domestica
Blatta Orientalis
Acheta Domesticus
Coccinella (Spilota) undecimpunctata
Dacus (Didacus) ciliatus
Myriochila (Myriochila) melancholica
Periplaneta Americana
Labarrus Lividus
Megacephala (Grammognatha) euphratica
Ammocleonus Aschabadensis
Colias croceus
Orthetrum Sabina
Calomera aulica
Tropidopola Cylindrica
Blattella Germanica
Autoserica insanabilis
Scarites (Parallelomorphus) terricola ssp. Aethiopicus
Iranobrium davatchii
Akis spinosa
Adesmia (Osteralis) khaliensis
Adesmia (Macradesmia) cancellata
Scarabaeus (Scarabaeus) bannuensis
Pentodon algerinum ssp. dispar
Oryctes (Rykanoryctes) agamemnon ssp. arabicus
Lacon modestus
Lixus pulverulentus
Necrobia rufipes
Eucymatodera senegalensis
Caryedon serratus
Algarobius prosopis
Anthia duodecimguttata
Julodis euphratica
Poecilus (Ancholeus) wollastoni
Danaus (Anosia) chrysippus
Papilio demoleus
Acherontia atropos
Myrmeleon hyalinus
Gryllus bimaculatus
Alphitobius diaperinus
Clitobius (Clitobius) oblongiusculus
Imatismus arabicus
Phaleria (Epiphaleria) prolixa
Pseudoseriscius griseovestis
Scymnus (Scymnus) nubilus
Parkinsonia aculeata
Taverniera spartea
Alhagi maurorum
Senna occidentalis
Vaccaria hispanica
Calligonum comosum
Tamarix aucheriana
Vicia monantha
Hordeum vulgare
Hymenocarpos circinnatus
Asphodelus tenuifolius
Beta vulgaris
Oxalis pes-caprae
Cynodon dactylon
Parietaria alsinifolia
Cenchrus setigerus
Rumex vesicarius
Stachytarphaeta angustifolia
Hyparrhenia hirta
Pennisetum divisum
Bromus madritensis
Dipcadi erythraeum
Plantago coronopus
Urtica urens
Ricinus communis
Casuarina equisetifolia
Anagallis arvensis
Bromus scoparius
Stellaria media
Ziziphus spina-christi
Galium tricornutum
Bassia eriophora
Digitaria sanguinalis
Oxalis corniculata
Parapholis incurva
Lasiurus scindicus
Monsonia nivea
Taverniera aegyptiaca
Spergularia diandra
Phoenix dactylifera
Mollugo cerviana
Scrophularia deserti
Lycium shawii
Stachytarphaeta angustifolia
Fagonia bruguieri
Geranium molle
Trigonella glabra
Medicago sativa
Fagonia tenuifolia
Ficus carica
Chloris barbata
Pennisetum setaceum
Cenchrus ciliaris
Phyla nodiflora
Acacia nilotica
Bassia muricata
Chrysopogon plumulosus
Polygonum argyrocoleum
Arundo donax
Veronica cymbalaria
Seetzenia lanata
Plicosepalus acaciae
Solanum villosum
Centropodia forsskaolii
Astragalus annularis
Orobanche ramosa
Chrysopogon gryllus
Cullen plicatum
Anabasis setifera
Indigofera intricata
Ochthochloa compressa
Melilotus albus
Melilotus indicus
Tetraena qatarensis
Lotus glinoides
Senna alexandrina
Lawsonia inermis
Dodonaea viscosa
Lotononis platycarpa
Tetraena simplex
Aeluropus lagopoides
Cymbopogon commutatus
Dichanthium annulatum
Indigofera oblongifolia
Teucrium polium
Abutilon fruticosum
Monsonia heliotropioides
Scorpiurus muricatus
Erodium glaucophyllum
Ziziphus nummularia
Chenopodium murale
Astragalus sieberi
Althaea ludwigii
Astragalus corrugatus
Rumex dentatus
Malva nicaeensis
Cocculus pendulus
Forsskaolea tenacissima
Malva parviflora
Euphorbia arabica
Chamaesyce granulata
Stellaria pallida
Eragrostis barrelieri
Abutilon pannosum
Cutandia memphitica
Echinochloa colona
Frankenia pulverulenta
Hordeum murinum
Hordeum murinum
Corchorus depressus
Corchorus olitorius
Medicago laciniata
Trigonella anguina
Trigonella anguina
Dactyloctenium aegyptium
Aristida mutabilis
Bromus danthoniae
Rhynchosia minima
Emex spinosa
Brachypodium distachyum
Portulaca oleracea
Haloxylon persicum
Hippocrepis multisiliquosa
Hippocrepis unisiliquosa
Ochradenus baccatus
Plantago amplexicaulis
Plantago psyllium
Astragalus tribuloides
Salvadora persica
Juncus rigidus
Salvia aegyptiaca
Oligomeris linifolia
Trifolium resupinatum
Linum strictum
Lolium rigidum
Neurada procumbens
Datura innoxia
Aristida adscensionis
Acacia ehrenbergiana
Chenopodium album
Spergularia bocconei
Chamaesyce serpens
Cyperus laevigatus
Senna italica
Sesbania sesban
Ononis reclinata
Ononis sicula
Reseda arabica
Tribulus arabicus
Fagonia ovalifolia
Avena sterilis
Fagonia indica
Ziziphus mauritiana
Solanum elaeagnifolium
Haplophyllum tuberculatum
Chloris virgata
Eragrostis pilosa
Rumex cyprius
Oxalis debilis
Leptochloa fusca
Trigonella stellata
Eragrostis cilianensis
Phyllanthus niruri
Chrozophora tinctoria
Chrozophora oblongifolia
Tamarix aphylla
Panicum turgidum
Silene conica
Silene villosa
Hippocrepis areolata
Misopates orontium
Cistanche tubulosa
Enicostema verticillatum
Corchorus trilocularis
Physalis angulata
Aristida abnormis
Eragrostis ciliaris
Polygala erioptera
Ammi majus
Erodium laciniatum
Polycarpon tetraphyllum
Cichorium pumilum
Blepharis ciliaris
Cuscuta chinensis
Andrachne telephioides
Convolvulus cephalopodus
Prosopis juliflora
Erucaria crassifolia
Haloxylon salicornicum
Salsola villosa
Acacia tortilis
Seidlitzia rosmarinus
Lathyrus inconspicuus
Typha domingensis
Cleome noeana
Prosopis cineraria
Cuscuta pedicellata
Anchusa hispida
Cenchrus pennisetiformis
Sinapis arvensis
Lotus halophilus
Cuscuta pentagona
Reichardia tingitana
Stipagrostis obtusa
Pulicaria sicula
Launaea mucronata
Xanthium spinosum
Launaea capitata
Pulicaria undulata
Urospermum picroides
Stipagrostis ciliata
Laphangium luteoalbum
Stipa capensis
Tripleurospermum auriculatum
Sporobolus spicatus
Koelpinia linearis
Pulicaria gnaphalodes
Ifloga spicata
Pluchea dioscoridis
Sonchus oleraceus
Paspalidium desertorum
Gymnarrhena micrantha
Sonchus
Picris aspleniodes
Sphenopus divaricatus
Glebionis coronaria
Sonchus
Sonchus tenerrimus
Sorghum x drummondii
Pentanema divaricatum
Senecio vulgaris
Pallenis hierichuntica
Sorghum halepense
Rhanterium epapposum
Setaria viridis
Filago desertorum
Brassica rapa
Matricaria chamomilla
Arnebia decumbens
Erigeron bonariensis
Matricaria aurea
Setaria verticillata
Arnebia hispidissima
Launaea nudicaulis
Schismus barbatus
Schismus arabicus
Heliotropium zeylanicum
Heliotropium ramosissimum
Cleome brachycarpa
Eruca vesicaria
Rostraria pumila
Schimpera arabica
Cleome amblyocarpa
Polypogon monspeliensis
Eremobium aegyptiacum
Poa annua
Raphanus sativus
Capparis spinosa
Carrichtera annua
Matthiola longipetala
Phragmites australis
Zilla spinosa
Brassica tournefortii
Lepidium sativum
Sisymbrium orientale
Phalaris paradoxa
Sisymbrium irio
Phalaris minor
Lepidium didymum
Anastatica hierochuntica
Moltkiopsis ciliata
Eclipta prostrata
Centaurea sinaica
Carthamnus eriocephalus
Calendula tripterocarpa
Calendula arvensis
Atractylis carduus
Artemisia inculta
Erucaria hispanica
Lepidium aucheri
Sclerocephalus arabicus
Polycarpaea spicata
Polycarpaea repens
Paronychia arabica
Herniaria hirsuta
Herniaria hemistemon
Dipterygium glaucum
Cleome noeana
Sisymbrium erysimoides
Aaronsohnia factorovskyi
Leptadenia pyrotechnica
Glossonema varians
Mesembryanthemum nodiflorum
Mesembryanthemum cryptanthum
Aizoon hispanicum
Aizoon canariense
Ephedra foliata
Ophioglossum polyphyllum
Zaleya pentandra
Aerva javanica
Amaranthus graecizans
Calotropis procera
Nerium oleander
Torilis nodosa
Foeniculum vulgare
Bupleurum semicompositum
Anethum graveolens
Amaranthus viridis
Amaranthus hybridus
Silene arabica
Mercurialis annua
Convolvulus pilosellifolius
Convolvulus glomeratus
Convolvulus arvensis
Flaveria trinervia
Conocarpus lancifolius
Helianthemum kahiricum
Traganum nudatum
Citrullus colocynthis
Cucumis prophetarum
Euphorbia retusa
Euphorbia peplus
Euphorbia dracunculoides
Cerastes gasperettii
Stenodactylus arabicus
Phrynocephalus arabicus
Acanthodactylus opheodurus
Bunopus tuberculatus
Pristurus rupestris
Mesalina brevirostris
Spalerosophis diadema cliffordi
Walterinnesia aegyptia
Varanus griseus
Scincus mitranus
Rhamphotyphlops braminus
Trachylepis septemtaeniata
Pseudoceramodactylus khobarensis
Mesalina adramitana
Hemidactylus robustus
Malpolon moilensis
Stenodactylus doriae
Hemidactylus persicus
Cyrtopodion scabrum
Acanthodactylus schmidti
Stenodactylus slevini
Uromastyx aegyptia microlepis
Diplometopon zarudnyi
Trapelus flavimaculatus
Hemidactylus flaviviridis
Coluber ventromaculatus
Psammophis schokari schokari
Eryx jayakari
Eirenis coronella coronella
Lytorhynchus diadema
Echis carinatus sochureki